Ćwiczenia na uważność dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym

 Ćwiczenia na uważność dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym są doskonałym sposobem na rozwijanie umiejętności koncentracji, radzenia sobie z emocjami i relaksacji. Oto kilka prostych i angażujących ćwiczeń:

1. Oddychanie balonowe

• Cel: Nauka skupienia uwagi na oddechu.
• Przebieg:
  Poproś dzieci, aby położyły ręce na brzuchu i wyobraziły sobie, że ich brzuch to balon.
  • Przy wdechu balon się napełnia.
  • Przy wydechu balon się opróżnia.
    Ćwiczenie wykonujemy powoli przez 1-2 minuty.

2. Skanowanie ciała

• Cel: Świadome odczuwanie ciała i relaksacja.
• Przebieg:
  Dzieci siadają lub kładą się w spokojnym miejscu. Poproś, aby zamknęły oczy i skupiły się na różnych częściach ciała: od palców u stóp, przez nogi, brzuch, ręce, aż po głowę. Zachęć, aby poczuły ciężar i ciepło każdej części ciała.

3. Słuchanie dźwięków wokół

• Cel: Ćwiczenie koncentracji i uważnego słuchania.
• Przebieg:
  Włącz w klasie delikatny dźwięk, np. dzwonek lub tybetańską miskę. Poproś dzieci, aby słuchały uważnie i podniosły rękę, kiedy dźwięk przestanie być słyszalny. Następnie spróbujcie wsłuchać się w inne dźwięki w otoczeniu (np. szum wiatru, odgłosy ulicy).

4. Uważne jedzenie

• Cel: Nauka uważności w codziennych czynnościach.
• Przebieg:
  Daj każdemu dziecku kawałek czekolady, rodzynkę lub owoc. Poproś, aby najpierw dokładnie obejrzały, poczuły zapach i dotknęły jedzenia, a potem powoli skosztowały, zwracając uwagę na smak i teksturę.

5. Malowanie emocji

• Cel: Rozpoznawanie i wyrażanie emocji.
• Przebieg:
  Zaproś dzieci do narysowania lub pomalowania swoich obecnych emocji. Poproś, aby opowiedziały, co czują i jakie kolory im się z tym kojarzą.

6. Chodzenie jak robot/kot/detektyw

• Cel: Rozwijanie uważności ruchowej.
• Przebieg:
  Poproś dzieci, aby chodziły po sali w bardzo wolnym tempie, udając robota lub kota. Mają zwracać uwagę na każdy krok: jak stawiają stopy, jak przenoszą ciężar ciała. Można włączyć narrację, np. „Jakie dźwięki słyszy kot, kiedy cicho się porusza?”

7. Słoik spokoju

• Cel: Pomoc w uspokajaniu emocji.
• Przebieg:
  Przygotujcie wspólnie „słoik spokoju” - przezroczysty słoik z wodą, brokatem i klejem. Wstrząśnijcie nim, aby zobaczyć wirujący brokat jako symbol rozbieganych myśli. Obserwowanie, jak brokat powoli opada na dno, pomoże dzieciom uspokoić umysł.

8.Chmurki myśli

• Cel: Rozpoznawanie i odpuszczanie myśli.
• Przebieg:
  Poproś dzieci, aby usiadły wygodnie i wyobraziły sobie, że każda myśl, która pojawia się w ich głowie, to chmurka. Mogą obserwować, jak chmurki płyną po niebie, ale nie muszą ich zatrzymywać – pozwalają im odpłynąć.

9.Kolorowy oddech

• Cel: Łączenie oddechu z wyobraźnią.
• Przebieg:
  Dzieci zamykają oczy i wyobrażają sobie, że z każdym wdechem wciągają kolorowy, przyjemny powiew (np. zielony jak trawa), a z wydechem wypuszczają inne emocje lub zmęczenie (np. szary dym).

10. Uważne dotykanie

• Cel: Rozwijanie zmysłu dotyku i koncentracji.
• Przebieg:
  Przygotuj różne przedmioty (np. miękką tkaninę, kamyk, piórko, gumową piłeczkę). Dzieci z zamkniętymi oczami dotykają przedmiotów i opisują swoje odczucia: czy przedmiot jest miękki, twardy, ciepły, zimny.

11. Ruchome zwierzątka

• Cel: Połączenie uważności i ruchu.
• Przebieg:
  Dzieci poruszają się, naśladując różne zwierzęta, np. pełzają jak wąż, skaczą jak żaba, chodzą powoli jak żółw. Poproś, aby zauważyły, jak ich ciało pracuje podczas tych ruchów.

12. Medytacja z kamieniem

• Cel: Nauka koncentracji na jednej rzeczy.
• Przebieg:
  Daj każdemu dziecku mały kamyk. Poproś, aby przyjrzały się mu uważnie – zauważyły jego kształt, kolor, fakturę. Następnie mogą trzymać go w dłoniach, poczuć jego temperaturę i wagę.

13. Smoczy oddech

• Cel: Radzenie sobie z napięciem i nauka głębokiego oddychania.
• Przebieg:
  Dzieci wyobrażają sobie, że są smokami, które wydychają gorące powietrze. Wciągają powietrze nosem, a potem długi i powolny wydech „wydmuchują” ustami, jakby dmuchały ogień.

14. Zabawa w „zatrzymaj się”

• Cel: Uwaga na teraźniejszość.
• Przebieg:
  Podczas swobodnej zabawy włącz muzykę. Kiedy ją zatrzymasz, dzieci również muszą się zatrzymać i w ciszy zauważyć, co czują: czy ich serce bije szybciej, jakie dźwięki są wokół, jak czują się ich mięśnie.

15. Liczenie kroków

• Cel: Skupienie uwagi na ruchu.
• Przebieg:
  Dzieci idą powoli i liczą swoje kroki. Możesz wprowadzić wariant, w którym liczą tylko kroki jednej nogi lub zmieniają tempo.

16. Zatrzymane wiatry

• Cel: Zwracanie uwagi na zmysł dotyku i powietrze.
• Przebieg:
  Dzieci wychodzą na świeże powietrze lub stają w sali, gdy czuć lekki przeciąg. Zachęć je, aby zamknęły oczy i poczuły wiatr na twarzy, rękach, czy w swoich włosach.

17. Pajączek na ręce

• Cel: Uważność na dotyk i ruch.
• Przebieg:
  Dzieci „chodzą” palcami jednej ręki po drugiej ręce, jak mały pajączek. Mają skupić się na tym, jak to czują – czy łaskocze, czy jest przyjemne.

Te ćwiczenia są krótkie, ale regularne ich wykonywanie może przynieść dzieciom wiele korzyści w codziennym życiu. Warto wprowadzać je w formie zabawy, aby były dla dzieci atrakcyjne i przyjemne.

Mikołajkowa zabawa fabularyzowana

 

Na ratunek Gwiazdce

Był mroźny grudniowy poranek w wiosce Świętego Mikołaja. Na niebie jaśniała Gwiazdka, która co roku przypominała wszystkim, że święta są już blisko. Mikołaj i Mikołajowa przygotowywali sanie, a elfy pakowały ostatnie prezenty. Renifery odpoczywały w zagrodzie, nabierając sił przed wielką podróżą.

Wtem nad wioskę nadciągnął Zimowy Wiatr, hulając i świszcząc między choinkami.
– Ho, ho, ho! – zawołał Mikołaj, ale jego wesoły śmiech szybko ucichł, gdy zobaczył, co się dzieje. Zimowy Wiatr porwał Gwiazdkę z nieba!

– Nie! – krzyknęła Mikołajowa, wybiegając z domu. – Bez Gwiazdki nie znajdziemy drogi do dzieci na całym świecie!

– Musimy działać! – powiedział Mikołaj. – Elfy, renifery, potrzebuję waszej pomocy! Wyruszamy natychmiast!
– A ja przygotuję wam termosy z gorącą czekoladą – dodała Mikołajowa- i też pojadę z wami.

Do ekipy dołączyły również Śnieżynki, które obiecały poprowadzić drużynę przez Zimową Krainę.

Kiedy drużyna dotarła do Lodowej Jaskini, pojawił się ogromny Lodowy Smok. Jego lodowe łuski połyskiwały w świetle księżyca.

– Kto śmie zakłócać mój spokój? – zagrzmiał Lodowy Smok
– To my, ekipa Mikołaja! – odpowiedziały elfy – Poszukujemy Złotej Gwiazdki!

Lodowy Smok zmrużył oczy i powiedział:
– Gwiazdkę widziałem, ale przepuszczę was tylko wtedy, gdy rozwiążecie moją zagadkę:
„Nie ma oczu, a widzi. Nie ma skrzydeł, a lata. Co to takiego?” - powiedział Lodowy Smok i zaśmiał się złowrogo.

Zimowy Wiatr zahuczał, elfy zatrzęsły się, a Mikołaj chwycił za czapkę, która omsl nie spadła mu z głowy.

Elfy, śnieżynki i renifery zaczęli myśleć. To dopiero zagadka. Mikolaj skubał brodę, a śnieżynki wirowały. W końcu Mikołajowa  zawołała:
–  Już wiem! To mysi byc Zimowy  Wiatr!

Zimowy Wiatr zahuczał i zakrecił śniegiem. Nie był zadowolony. Odleciał szybko pilnować Gwiadki.

Lodowy Smok skinął głową i odsunął się na bok.
– Możecie iść dalej, ale pamiętajcie, Zimowy Wiatr nie odda Gwiazdki tak łatwo.

Mikołaj, Mikołajowa, elfy, śnieżynki i renifery dotarli do Wietrznej Doliny. Zobaczyli jak Zimowy Wiatr tańczy z Gwiazdką nad drzewami.  Zimowy Wiatr, kiedy zobaczył Mikołaja,Mikołajową, elfy, śnieżynki i renifery śmiał się głośno:
– Nigdy nie oddam wam Gwiazdki!

– Musimy go przechytrzyć – powiedział Mikołaj. – Ale jak? - zapytały elfy. 

- Ale jak? - zapytały śnieżynki.

– Wiatr uwielbia zabawę! - zawolala Mikołajowa. - Zorganizujmy wyścig! Jeśli wygramy, odda nam Gwiazdkę!

Zimowy Wiatr zgodził się, pewny swego i powiedział:

– Będziemy się ścigać wokół lasu. Zobaczymy, kto jest szybszy!

Renifery przygotowały się do startu. Zaprzegiem sterował Mikołaj i Mikołajowa. Śnieżynki sypały śnieg, tworząc ścieżkę, a elfy kibicowały. Wyścig był zacięty.  Kiedy na prowadzenie wysunął się Zimowy Wiatr, śnieżynki tak mocno sypały śniegiem, że Zimowy Wiatr zapominal o wyścigu i zaczął tańczyć ze śnieżynkami. Wówczas renifery przyśpieszyły i zaprzeg Mikołaja i Mikołajowej pierwszy dotarł do mety.  Kiedy Zimowy Wistr się zorientował, było już za późno.

Zimowy Wiatr sapnął i powiedział do Mikołaja.
– W porządku, wygraliście. Oddam wam Gwiazdkę.

Drużyna wróciła do wioski Świętego Mikołaja z Gwiazdką. Mikołajowa przygotowała dla wszystkich ciepłe kakao i pierniczki. Mikołaj zawiesił Gwiazdkę na niebie, a cała wioska rozbłysła złotym światłem.

– Dziękuję wam, moi przyjaciele – powiedział Mikołaj. – Święta są uratowane dzięki waszej odwadze i współpracy!

Cała ekipa ( elfy, śnieżynki i renifery) usiadła razem przy kominku, śpiewając kolędy. Wspominali również Lodowego Smoka i Mikołajowa, która odgadła zagadkę Lodowego Smoka oraz podstęp śnieżynek, dzieki ktoremu udalo się pokonać Zimowy Wiatr i uwolnić Gwiazdkę.  Mikołaj i Mikołajowa uśmiechali się, bo dzieci otrzymały prezenty na czas.

Koniec

Andrzejkowa zabawa fabularyzowana

 

Oto propozycja zabawy fabularyzowanej na Andrzejki, w której dzieci aktywnie uczestniczą, wstają, biegają i wchodzą w role różnych postaci:

Andrzejkowe Królestwo Czarów

Wstęp:
Narrator (pani prowadząca):
„Dawno, dawno temu, w magicznym Królestwie Czarów, zbliżała się Noc Andrzejkowa – najważniejszy dzień w roku! W tej nocy czarodzieje, wróżki, elfy, smoki i zwykli mieszkańcy wioski zbierali się razem, by rozwiązać zagadkę tajemniczego Zegara Przyszłości. Ale nie każdy może pomóc – trzeba być szybkim, odważnym i bardzo uważnym. Czy chcecie zostać bohaterami tej opowieści?”

Dzieci odpowiadają „tak” i siadają na krzesłach ustawionych w kole.

Postacie i role:
Narrator przydziela dzieciom role:

1. Wróżki (kilka dzieci)
2. Czarodzieje (kilka dzieci)
3. Elfy (kilka dzieci)
4. Smoki (kilka dzieci)
5. Mieszkańcy wioski (pozostałe dzieci)

Narrator wyjaśnia, że gdy wyczyta nazwę grupy (np. "Elfy"), dzieci reprezentujące tę grupę muszą wstać, obiec swoje krzesło lub całą salę, a następnie szybko usiąść z powrotem.

Przebieg zabawy:

1. Odczytanie pierwszej części fabuły:
Narrator:
„W Królestwie Czarów mieszkały piękne wróżki, które wiedziały wszystko o przyszłości. Pewnej nocy usłyszały dziwny dźwięk – to Zegar Przyszłości zaczął tykać coraz szybciej! Wróżki (wróżki wstają i biegną wokół swoich krzeseł), pobiegły, by ostrzec czarodziei...”

(Narrator wyczytuje "Czarodzieje", którzy wstają i biegają wokół krzeseł, po czym siadają.)

2. Druga część fabuły:
Narrator:
„Czarodzieje postanowili rzucić zaklęcie, by zatrzymać Zegar. Potrzebowali jednak pomocy elfów. Elfy, biegnijcie szybko, by dostarczyć magiczne składniki!”

(Elfy wstają, biegną wokół sali, siadają.)

3. Zadanie Smoka:
Narrator:
„Smoki obudziły się ze snu, bo wyczuły magię. Ich zadaniem było przetransportować składniki do wieży Zegara. Smoki, ruszajcie w drogę!”

(Smoki wstają i biegną wokół sali, mogą też wykonać dodatkowe zadanie, np. przeskoczyć przez obręcz ustawioną na podłodze lub ominąć przeszkodę).

---

4. Mieszkańcy wioski:
Narrator:
„Mieszkańcy wioski usłyszeli zamieszanie i postanowili pomóc. Musieli zebrać się razem i przynieść klucz do Zegara. Mieszkańcy, w drogę!”

(Mieszkańcy wstają, biegną wokół krzeseł, po drodze „zbierają” ukryte papierowe klucze).

Kulminacja:
Narrator:
„Wszyscy bohaterowie – wróżki, czarodzieje, elfy, smoki i mieszkańcy – musieli działać razem, by zatrzymać Zegar Przyszłości!”

Wszyscy uczestnicy wstają, biegną jednocześnie, a następnie ustawiają się w kręgu.

Narrator mówi:
„Udało się! Dzięki waszej szybkości i współpracy Zegar został zatrzymany, a Królestwo Czarów zostało uratowane. Teraz czas na nagrodę – magiczny taniec radości!”

•